Date

1998-07-01

Author

Okandan, Ender
Karacan, Özgen
Durgut, İsmail

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

39
views

0
downloads

Cite This

Kömürden metanın adsorplanması, desorplanması ve akış mekanizmasının etüdü üç ayrı başlık altında incelenmiştir. Birincisi seçilen numunelerin yapısal ve kimyasal karakterizasyonu, ikincisi numunelerin $CO_2$, metan ayn ayrı ve farklı karışımlar halinde iken adsorplanma özelliklerinin belirlenmesi, en son olarakta kömürde gazın akış mekanizmasının ve adsorplanan gazın nitrojen ile ötelenmesinin X-Işınlı Karöt Tomografi sistemi ile etüt edilmesi olmuştur. Seçilen kömürlerin yapısal karakterizasyonu X-ışınlı tomografi ve SEM, Taramalı Elektron Mikroskopu ile gerçekleştirilmiştir. Bu değişik teknikler kömürlerin gözenekli ortam olarak yapılarını farklı ölçeklerde incelemeye imkan vermiştir. Sonuç olarak bu çalışma için seçilen kömürlerin gözenek yapılarının, çatlak ve mineral dağılımlarının ve tiplerinin farklı olduğu görülmüştür. Bu çalışma için, Zonguldak bölgesinden alınan ve değişik yapısal özellikleri karakterizasyon çalışmaları sonucunda tesbit edilen iki örnek seçilmiştir (Çay K-3, Acılık K-6). Kömürlerin gaz adsorplama kapasiteleri saf metan, saf karbondioksit ve bunların karışımı olarak 30$^\circ$ C da kırılmış ve sıkıştırılmış kömür karot numunelerinde test edilmiştir. Elde edilen verilen benzetimi için değişik eş sıcaklık denklemleri kullanılmıştır. Bu deneyler sonunda Acılık K-6 kömürünün gaz tutma kapasitesinin yüksek olduğu görülmüştür. Ancak $CO_2$ e gösterdiği yüzeye adsoplama heteroj enliğinin metana nazaran daha fazla olduğu görülmüştür. İki fazlı karışım adsorplanma deneylerinde adsorplanan fazın miktarı ve kompozisyonu belirlenmiş ve modellemesi ideal adsorplanma teoremine (IAS) göre yapılmıştır. Çay K-3 örneğinin adsorplanma özelliklerinin bu teoremle daha iyi modellendiği görülmüştür. Değişik yapısal özelliklerin gaz akışına ve depolamasına olan etkisi 1.5 inç çapında kesilmiş kömür tapalar üzerinde yapılan ve X-Işınlı tomografi sistemi ile görüntülenen akış modelinde incelenmiştir. Bu deneylerde metan gazı yerine X ışınlarına duyarlı xenon gazı kullanılmıştır. Sonuçlar, yapısal olarak daha heterojen olduğu belirlenmiş olan Çay K-3 numunesinde çatlaklı ve mineral birikimin olduğu "cleat" sisteminin hem gazın akışına, depolanmasına nemde nitrojen ile ötelenmesine etki ettiğim göstermiştir. Çay K-3 e nazaran daha homojen bir yapıya sahip olan Acılık K-6 numunesinde gaz daha homojen dağılmakta ve nitrojen ile ötelemesinde daha fazla üretim alınabilmektedir.

URI

https://hdl.handle.net/11511/95708

Collections

Department of Petroleum and Natural Gas Engineering, Project and Design