Türkiye’de Kullanıcı Deneyimi Tasarımının Doğuşu ve Gelişimi Sürecinde Endüstriyel Tasarımcıların Rolü

2014
Hamurcu, Ahmet
İnternet tabanlı sunulan ürün ve hizmetlerin, bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) gömülü cihazlar üzerinden kullanımının ülkemizde gün geçtikçe yaygınlaştığı ve günlük hayatımızda daha çok yer kapladığı aşikârdır. Hemen her fonksiyonun yazılımlarla çözülmeye başlandığı bu ürünlerde fiziki görünüm giderek sadeleşmekte ancak yapılabilen işlev sayısı artmaktadır. Bu durum ise ürünlerin kullanımının daha karmaşık bir hale gelmesine neden olmaktadır. Bu süreçte ise ürünlerin maddesel olmayan bileşenleri de endüstriyel tasarımcıların tasarım aşamalarında göz ardı edemeyeceği önemli bir unsur haline gelmiştir. Kullanılabilirlik ekseninde gelişen bu süreç yeni bir alan olarak “kullanıcı deneyimi tasarımı” kavramını ortaya çıkarmıştır. Ürünlerin kullanıcılar tarafından etkili, verimli ve tatmin edici bir şekilde kullanılması üzerine yoğunlaşan bu alandaki çalışmaların Türkiye’de başlangıcının ve gelişiminin seyri üzerine yapılmış olan bu çalışmada, alanın Türkiye bağlamında vücut bulmasında ve gelişmesinde endüstriyel tasarımcıların rolü irdelenmektedir. Bu çerçevede kullanıcı deneyimi pratiğinin günümüze kadar geçirdiği değişimin kuramsal çerçevede ele alınarak Türkiye’deki oluşum sürecinde endüstriyel tasarımcılarla ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada kapsamlı bir literatür taraması ile birlikte Türkiye’de faaliyet gösteren birim ve firmaların kurucu veya yönetici vasfı olan elemanları ile yüz yüze derinlemesine mülakat yöntemi kullanılmıştır. İki turda gerçekleştirilen mülakatların ilk turunda çeşitli kanallarla, yukarıdaki özelliklere sahip olduğu tespit edilen 12 kişiye mülakat talebi gönderilmiş ancak bunlardan görüşme talebini kabul eden on katılımcı ile mülakatlar gerçekleştirilmiştir. İlk tur mülakatlar, yarı yapılandırılmış olarak yürütülmüştür. İkinci turda ise farklı alanlarda faaliyet gösteren firmalara kullanıcı deneyimi tasarım ve danışmanlık hizmeti veren özel sektör firmalarından dördünün kurucu veya yönetici vasfı olan elemanlarına ek olarak bu firmalardan ikisinin bir kısım personeli ile görüşülmüş olup ikinci tur mülakatlar, yönetici konumundakilere ayrı, personele ayrı olarak hazırlanmış sorularla yapılandırılmış olarak gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerin tamamı ses kayıt cihazı ile kaydedilmiş sonrasında ise kelimesi kelimesine metin haline getirilmiştir. Elde edilen metinler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiş olup çalışmanın karakterinden dolayı ilgili yöntemin nitel çıkarımlara dair teknikleri kullanılmış, nicel teknikleri uygulanmamıştır.

Suggestions

Türkiye’de Endüstriyel Tasarımcıların Kariyer Tatmini
Kaygan, Pınar(2018-12-31)
Ülkemizde her geçen gün artmakta olan endüstriyel tasarım lisans programı ve mezunu sayısı, endüstriyel tasarımcıların aldıkları lisans eğitimi sonrasındaki iş hayatları ve istihdam koşulları konusunda güncel bilginin gereğini ortaya koymaktadır. Ayrıca endüstriyel tasarımcıların çalışma alanları, biçimleri ve koşulları açısından çeşitlilik gösterdiği bilinmekle birlikte Türkiye özelinde endüstriyel tasarımcıların kariyer haritası ve sektör dağılımına dair güncel bir veri bulunmamaktadır. Oysaki bu etkenler...
Türkiye'de 2000'li yıllarda mesleğe katılan endüstriyel tasarımcıların serbest çalışma koşulları ve deneyimleri
Kaygan, Pınar(2016-12-31)
Türkiye'de son on yılın endüstriyel tasarım literatürü, endüstriyel tasarım mesleğinin 2000'li yıllardan itibaren hem eğitim hem de endüstri alanında önem ve görünürlük kazandığını vurgular. Ancak endüstriyel tasarımcıların çalışma biçimlerinin ve koşullarının tasarım araştırmacılarının bugüne dek yeterince ilgilenmediği bir konu olmasından dolayı, literatürde olumlu bir dille altı çizilen mesleğin yükselişiyle endüstriyel tasarımcıların gündelik iş deneyimleri arasındaki ilişkiyi tespit edemiyoruz. Bu araş...
Türkiye’de Tüketicilerin Tasarım Farkındalığı
Ay, Utku; Kaygan, Pınar (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi; 2016)
Meslek üyeleri, akademisyenler, araştırmacılar, öğrenciler ve endüstri ile olan ilişkisi ile endüstriyel tasarım Türkiye’de neredeyse 50 yıllık bir geçmişe sahiptir. Bu süreci anlatan kaynaklar, özellikle 2000’li yılların başından itibaren endüstride ve eğitimde, tasarıma yönelik talebin hızla arttığından bahsetmektedir. Bu kaynaklarda Türkiye özelinde yoğunlukla tasarımcı-endüstri ilişkisi, bu ilişkideki problemler, tasarım eğitimi, tasarımcı kimliği, endüstriyel tasarımın tarihi ve kullanıcı araştırmaları...
Türk Patent Enstitüsü Verileri Üzerinden Türkiye’de Endüstriyel Tasarım Mesleğinin Bir Uzmanlık Alanı Olarak Kabulünün Araştırılması
İdemen, Elif; Er, Özlem (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi; 2016)
Endüstriyel tasarım dünyada giderek artan bir değere sahip olmakla birlikte, kapsamı ve uygulanması bakımından Türkiye’deki birçok üretici firma tarafından tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Türk Patent Enstitüsü (TPE) verilerine bakıldığında son on yılda ortalama 33.000 endüstriyel tasarım tescili alındığı görülmektedir. Endüstriyel tasarım tescil sayısının fazlalığı ile tasarım farkındalığının aynı oranda olmadığı yönündeki yaygın kanı konuyu araştırmaya muhtaç kılmaktadır. Bu bildiride, TPE verilerini a...
Bilgisayar Destekli Tasarım Programı Çizen’in Verimlilik Analizi Ve Kullanıcı Deneyimi Araştırması İle Kullanıcı Odaklı Yalın Arayüz Geliştirilmesi
Zengin Bintaş, Gül Çiçek; Erkarslan, Önder (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi; 2020)
Günümüzde hızla gelişmekte olan yazılım dijital dönüşümün de en temel itici gücüdür. Özel likle maliyet ve zaman baskısı olan kalıp tasarımı gibi üretimin kilit noktasındaki faaliyetler için yapılan yazılımlar büyük önem arz eder. Ürünler istenilen özelliklerde ve ölçülerde Bilgi sayar Destekli Tasarım (BDT) programları ile tasarlanmakta ve üretime hazırlanmaktadır. Bu programların yazılımlarında yapılan yenilik çalışmaları ile tasarım süreçlerinde büyük oranda verimlilik sağlanmakta ve tasarımdan kaynak...
Citation Formats
A. Hamurcu, “Türkiye’de Kullanıcı Deneyimi Tasarımının Doğuşu ve Gelişimi Sürecinde Endüstriyel Tasarımcıların Rolü,” Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Amfisi, 2014, p. 333, Accessed: 00, 2022. [Online]. Available: https://utak.metu.edu.tr/files/2014/10/UTAK2014_BildiriKitabi.pdf.