Date

2016

Author

Akdur, Selin Gürdere

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

408
views

192
downloads

Cite This

Tasarımın sosyal sorumluluk boyutuna olan ilginin kökleri derin olmakla birlikte, kavram özellikle son on yılda artan bir ilgiyle daha fazla öne çıkmaya başlamıştır. Buna paralel olarak, alanı kapsayan tartışmalar da artış göstermiş, özellikle kavramın adlandırılması ve kapsamı konusundaki fikirler çeşitlenmiştir. Tasarımın toplumları ve sistemleri dönüştürücü gücüne olan ortak inançla, tasarımcıların sosyal sorumluluklarını hatırlatarak konuyu vurgulayan öncülerin, kavramı benzer amaçlarla fakat farklı yaklaşımlarla ele aldıkları görülmektedir. Örneğin, Victor Papanek tasarımcıları, özellikle ihtiyacı olan insanlara yönelik ve daha sürdürülebilir bir dünya için tasarlamaya davet eder. Onun bu yaklaşımı sosyal sorumluluk sahibi tasarım (socially responsible design) adıyla literatürde çokça benimsenir. Sosyal, çevresel, ekonomik ve etik boyutları içine alan bu yaklaşıma Manzini teknoloji boyutunu da ekler ve kavramı sosyal yenileşim için tasarım (design for social innovation) olarak adlandırır. Bu yaklaşımlardan farklı olarak, Fuad-Luke, Di Salvo, Julier, Thorpe ve Markussen gibi, kavramı siyasal (political) boyut odağında tartışanlar ve tasarım aktivizmi (design activism) olarak adlandıranlar da vardır. Son zamanlarda bu alan özellikle Birleşik Krallık’ta toplumsal tasarım (social design) olarak anılırken, ABD’de ise, diğerlerine ek, yeni bir alan önerisi olarak geçiş tasarımı (transition design) güncel önerilen kavramlar arasında gösterilebilir. Bu farklı bakış açıları ve tasarım çerçeveleri de, pratikte kavramın gelişmesini ve anlaşılmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle birçok araştırmacı ve tasarımcı kavramın berraklığa kavuşturulması gerektiğini savunmaktadır (Armstrong vd., 2014; Social Impact Design Summit, 2013; Thorpe, 2012). Literatürdeki son yirmi yılda toplumsal sorunlara odaklanan ana tasarım yaklaşımlarının incelendiği bu çalışmanın da, kavramlar arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyarak alanın anlaşılmasına ve gelişmesine katkı sağlaması hedeflenmektedir. Çalışma sonucunda, kavramların sistem içinde veya dışında konumlanan duruşlarına, odaklarına, amaçlarına, yaratmayı hedefledikleri etkilere, kapsadıkları boyutlara ve benimsedikleri yaklaşımlara göre benzerlik ve farklılıklar içerdikleri belirlenmiştir.

Subject Keywords

Sosyal sorumluluk sahibi tasarım, Sosyal yenileşim için tasarım, Tasarım aktivizmi, Toplumsal tasarım, Geçiş tasarımı

URI

https://utak.metu.edu.tr/utak-2016/
https://hdl.handle.net/11511/97840

Collections

Department of Industrial Design, Conference / Seminar