Date

2005

Author

Doğaç, Asuman

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

165
views

206
downloads

Cite This

Günümüzde kullanılan Sağlık Bilgi sistemlerinin büyük çoğunluğu özel kullanımlar için geliştirilmiş olup çoğunlukla sağlık kurumlarının belli bölümlerine hizmet vermektedirler. Bunun ötesinde bir hastanın sağlık kayıtları birlikte çalışamayan birden fazla sağlık kurumunda bulunuyor olması mümkündür. Tüm bunlar sağlık personelinin bir hastanın sağlık kayıtlarının tamamına ulaşmasını çok zorlaştırmaktadır. Bu projenin amacı bu problemlere çözüm olarak, Sağlık Bilgi Sistemleri için Web Servis tabanlı P2P altyapısı üzerinde bir "birlikte işlerlik" platformu oluşturmaktır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan sağlık standartlarından, CEN TC251 (CEN TC251), GEHR (GEHR) ve HL7 (HL7) da sağlık bilgi sistemlerininin birlikte işlerlik problemini çözmeyi amaçlamaktadır. Ancak bu standartlara uygun geliştirilmiş çok sayıda sistem olmasına rağmen, sağlık sektöründe makinalar arası birlikte işlerlik problemi aşağıda sıralanan sebeplerden dolayı hala çözülebilmiş değildir: Öncelikle, adı geçen standartlardan bazıları tamamen otamatik olarak veri işlemesini destekleyecek düzeyde birlikte işlerliği hedeflememektedir. Örneğin, Elektronik Hasta Kaydı tabanlı standartlardan ENV 13606 (CEN) ve GEHR hasta kayıtlarının bilgisayar yardımıyla daha iyi anlaşılabilmesi ve daha iyi kategorize edilebilmesi amacıyla; hasta kayıtlarının anlamlı parçalarını tanımlamışlardır. Sistemler standartlardan birine uygun geliştirilmiş olsalarda başka bir standarda uyan bir sistemle birlikte işlerlik problemi çözülememektedir. Aslında bütünleşik sağlık bilgi sistemlerinin önündeki en büyük engel değişik standartların birbirleriyle iletişim problemidir. Tüm bunların yanında, Web Servis Modeli sağlık endüstrisine aşılması zor birlikte işlerlik problemlerini çözmek için ideal bir platform sağlamaktadır. Web Servisler varolan yazılımları sarmalayarak farklı uygulamaların birlikte işlerliğini sağlayabilirler. Sağlık alanında Web Servis kullanımının getirileri şu şekilde özetlenebilir: Elektronik hasta kayıtlarının dokümantasyonunu standartlaştırmak yerine kayıtlara WSDL (WSDL) ve SOAP (SOAP) yolu ile ulaşılmasını standartlaştırarak sağlık bilgi sistemlerinin birlikte işlerliğini mümkün kılarlar. Sağlık Bilgi Sistemleri aynı veriyi değişik şekillerde sunmak için oluşturulan standartların hızla çoğalması problemi ile karşı karşıyadır. Web Servisler birbirinden farklı hatta birbirlerine rakip standartlara uyumlu yazılmış uygulamaların pürüzsüz bir şekilde birlikte işlerliğini mümkün kılar. Web Servisler sağlık kuruluşlarının varolan servislerininin başkaları tarafından da kullanılmasını sağlayarak, kurumların dışarı açılmalarını desteklerler. Kurumlara özel olarak yazılmış uygulamaları Web Servisler haline getirerek yazılımların ömrü uzatılmış olur. Ancak anlamsal olarak zenginleştirilmediklerinde Web Servislerin kullanım alanının çok sınırlı olduğu yaygın olarak kabul edilmiş bir gerçektir. Bununla birlikte sağlık bilgi sistemleri HL7, CEN TC251, ISO TC215 (ISO TC215) ve GEHR gibi standartlar yoluyla çok büyük ölçüde ilgi alanı bilgisi sunan az alanlardan biridir. Bu projede bu bilgiler ontolojiler haline getirilip Web Servisleri anlamsal olarak zenginleştirmek amacıyla kullanılmıştır.Bu projede önerilen Web Servis mimarisi global olarak üzerinde anlaşılan ontolojiler önermek yerine sağlık kurumları kullanılan standartlardaki anlamsal farklıkları önerilen aracı (mediator) komponenti yardımıyla anlaşılabilir hale getirmeyi amaçlamıştır. Sağlık kurumları kendi ontolojilerini var olan standartları baz alarak tasarladıktan sonra, aracı (mediator) komponent da bu standart ontolojileri kullanarak ontoloji eşleştirme araçları yardımıyla anlamsal bütünlüğü sağlar. îkili anlamsal eşleşmeler en iyi Eşler-Arası (Peer-to-Peer) paradigmasını kullanarak modellenebildiğinden, aracılar arası iletişim P2P olarak tasarlanmıştır. P2P platformu olarak Sun tarafından geliştirilen JXTA (JXTA) altyapısı kullanılmıştır. Kullanılan P2P mimari, aynı zamanda Web Servis Depolarının da dağınık bir ortamda bulunmasını sağlamıştır. Böylece Medikal Web Servisleri P2P ortamda bir Web Servis deposunda da, tek peerlarda da bulunuyor olsalar anlamsal özellikleri aracılığıyla bulunabilmektedir. Proje çerçevesinde geliştirilmiş olan altyapıya Mobil araçlar tarafından da ulaşılmasını sağlayan kolay kullanılabilir arayüzler tasarlanmıştır. Böylece çoğunlukla mobil olarak çalışan sağlık personelinin Web Servis olarak sağlanan servislere mobil araçlarından da ulaşabilmeleri sağlanmıştır.

Subject Keywords

Mühendislik, Elektrik ve Elektronik

URI

https://app.trdizin.gov.tr/publication/project/detail/TmpJNU9EZz0
https://hdl.handle.net/11511/50218

Collections

Department of Computer Engineering, Project and Design