Show/Hide Menu
Hide/Show Apps
Logout
Türkçe
Türkçe
Search
Search
Login
Login
OpenMETU
OpenMETU
About
About
Open Science Policy
Open Science Policy
Open Access Guideline
Open Access Guideline
Postgraduate Thesis Guideline
Postgraduate Thesis Guideline
Communities & Collections
Communities & Collections
Help
Help
Frequently Asked Questions
Frequently Asked Questions
Guides
Guides
Thesis submission
Thesis submission
MS without thesis term project submission
MS without thesis term project submission
Publication submission with DOI
Publication submission with DOI
Publication submission
Publication submission
Supporting Information
Supporting Information
General Information
General Information
Copyright, Embargo and License
Copyright, Embargo and License
Contact us
Contact us
A Study on Visibility Analysis of Urban Landmarks: The Case of Hagia Sophia (Ayasofya) In Trabzon
Download
241-272.pdf
Date
2012-6-1
Author
Kalın, Arzu
Yılmaz, Demet
Metadata
Show full item record
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License
.
Item Usage Stats
463
views
470
downloads
Cite This
Nüfus artışını kaldırabilecek fiziksel mekânları, fiziksel altyapıları aynı hızla ve düzenle büyütemeyen kentler için doğa ile bütünleşmenin kaybolduğu ve toplumsal yaşam biçimlendirme birlikteliğinin koptuğu plansız, kimliksiz, estetikten uzak, yaşanabilirliği zayıf mekânlara dönüşmek, kaçınılmazdır. Bu değişim kendini en çarpıcı biçimde insankent ilişkisinde göstermektedir. İnsanlar kolay anlaşılır, kimlikli, okunabilir kentler yerine çarpık yapılaşmanın olduğu kalitesiz çevrelerde yaşamlarını sürdürmek zorunda bırakılmaktadır. Özellikle kentler için en önemli kimlik öğelerinden biri olan nirengilerin çarpık kentleşme sonucu yoğun yapılaşmanın içerisinde kısmen algılanan ya da hiç algılanmayan öğelere dönüşmesi kentin algılanabilirlik ve okunabilirliğini de zayıflatmaktadır. Oysa düzenli kentsel mekânların oluşumunda, kaliteli ve kimlikli kentlerin yaratılmasında nirengi noktaları önemli rol üstlendiği unutulmamalıdır. Bu bağlamda ülkemizde son yıllarda çarpık kentleşmeye karşı somut çözümler olarak önerilen kentsel dönüşüm projeleri, bir kentin tarihi dokusundaki nirengi noktalarının bütüncül bir yaklaşımla ele alınabileceği önemli fırsatlar olarak değerlendirilmelidir. Coğrafi ve stratejik konumu itibariyle Doğu Karadeniz Bölgesi’nin önemli kentlerinden olan Trabzon kenti, birçok uygarlığa ev sahipliği yapması nedeniyle de manastır, kilise, bedesten, han ve sivil mimari örnekleriyle bakımından zengin tarihi geçmişini yansıtan bir mimariye sahiptir. Kentin tarihi geçmişinde farklı dönemlere tanıklık etmiş olan Hagia Sophia kilisesi, günümüzdeki adıyla Ayasofya müzesi, kıyı çizgisindeki stratejik konumu nedeniyle kent siluetinde dolayısıyla kent kimliğinde önemli bir yere sahiptir. Özellikle 1960’lardan sonra gittikçe hızlanan yapılaşma ve altyapı işleri kilisenin kent imajı ve kent siluetindeki nirengi olma etkisini olumsuz yönde etkilemiştir. Geçmişte kentin yapılaşma sınırının dışında, deniz kenarında ve etrafı kırsal tarım alanlarıyla çevrelenmiş bir konumda yer alan Hagia Sophia, günümüzde yoğun yapılaşmanın içerisinde sıkışıp kalmış durumdadır. 1964’de tamamlanan 1. sahil yolu ve ardından yapılan Samsun-Sarp duble Karadeniz sahil yolu dolgu alanlarıyla birlikte Hagia Sophia kilisesi kuzey yönde de yoğun bir ulaşım aksıyla çevrelenerek kıyı çizgisinden giderek uzaklaşmıştır. Bu durum plansız ve yoğun bir yapılaşma içerisinde sıkışıp kalsa bile kilisenin görülebilirliğini arttıran yeni güzergâh olanakları sağlamakta ve bu olanakların Hagia Sophia ve yakın çevresini ele alacak bir kentsel dönüşüm projesinde veri olarak kullanılabilmesi için araştırılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada kentin değişen fiziksel yapısı içinde Hagia Sophia’nın farklı yaya ulaşım aksları boyunca algılanabilirliği seri (ardışık) görünümler bağlamında tanımlanmaya ve görünebilirliğin maksimum olduğu nokta ve aralıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda yaya aksı boyunca belirli aralıklarla çekilen seri görünüm fotoğrafları, soyutlama yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve nasıl bir seri görünüm dizisi oluştuğu Autocad çizim programı kullanılarak grafik hale dönüştürülmüştür. Daha sonra bu seri görünüm dizisi içerisinde baskın olan görülebilirlik nokta veya aralıkları belirlenmiştir. Sonuçlar ‘yakın mesafe (A Grubu)’, ‘yakın mesafe yükselen ve alçalan (B Grubu)’, ‘uzak mesafe (C Grubu)’, ‘uzak mesafe yükselen ve alçalan (D Grubu)’ olmak üzere dört grup üzerinden değerlendirilmiştir. Uzak mesafe güzergâhlarının kesintisiz ve etkili siluetler sunduğu kilise, yakın mesafe güzergâhlarında parçalı ve algılanabilirliği düşük görüntü kareleri ortaya koymaktadır. Bu bağlamda araştırma, Trabzon kentinin yaşadığı hızlı ve yoğun yapılaşmanın bir nirengi noktası olan Hagia Sophia’nın algılanabilirliği üzerindeki olumsuz etkisini net bir şekilde ortaya koyması bakımından önemlidir. Ayrıca elde edilen sonuçların, söz konusu alanda gerçekleştirilmesi düşünülen kentsel dönüşüm, yenileme ve iyileştirme projesine uzak ve yakın siluet analizi bağlamında planlama kararı verisi oluşturması araştırmanın önemini artırmaktadır.
Subject Keywords
Architecture
,
Landmark
,
Serial vision
,
Visibility
,
Legibility
URI
http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2012/cilt29/sayi_1/241-272.pdf
https://hdl.handle.net/11511/50848
Journal
ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi
DOI
https://doi.org/10.4305/metu.jfa.2012.1.14
Collections
Department of Architecture, Article
Suggestions
OpenMETU
Core
Kentsel Mekan Yaklaşımlarına Bir Örnek: Castells
Keskinok, Çağatay (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 1988)
Bu yazıda, toplumsal ilişkilerin yasaları ile görgül kent mekanı arasındaki kuramsal uçurumun aşılmasına yönelik örnek bir girişim, Castells'in kentsel mekan yaklaşımı değerlendirilmektedir, Değerlendirmelerimiz doğal olarak, yazarın kentsel mekan konusundaki özgün düşünce ve savlarını içeren önemli yapıtı The Urban Question üzerinde yoğunlaşacaktır . Ancak, önce yazarın geliştirdiği kentsel mekan sorunsalının, kentsel mekan yaklaşımları içindeki özgün yerini incelememize olanak sağlayacak bir genel çerçev...
A Path-Analytical Investigation of Perceptual Learning Styles, Future Self-guides and L2 Motivation
Demir Ayaz, Aycan (2022-4-01)
Algısal Öğrenme Stilleri, Geleceğe Yönelik Benlik, Dil Öğrenme Motivasyonu ve Dil ÖğrenmeBaşarısının Yol Analizi İncelemesiÖzet: Birçok çalışma görsel ve işitsel öğrenme stillerine sahip öğrencilerin ideal ve beklenen yabancıdil benliklerini güçlü bir şekilde görselleştirebildiklerini ve bunun da dil öğrenme motivasyonlarını vebaşarılarını olumlu bir şekilde etkilediği ortaya koymuştur. Bu çalışma da algısal öğrenme stilleri,geleceğe yönelik benlikler, görselleştirme becerisi, yabancı dil öğrenme motivasyon...
A data-driven approach for predicting solar energy potential of buildings in urban fabric
Duran, Ayça; Gürsel Dino, İpek; Department of Architecture (2022-7)
Energy-efficient buildings that use clean and sustainable energy sources are urgently needed to reduce the environmental impact of buildings and mitigate climate change in cities. Buildings have great potential in harvesting solar energy by their solar exposure capacity. Developments in PV technologies also encourage the integration of PV systems into architectural applications. However, urban contexts can limit solar energy generation capacity of buildings by shading building envelopes and reducing availab...
The Ideal Of Handicrafts and the Modern Design Formation: Coincidences and Failures
Tsoumas, Johannis (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2013-12-1)
Bu araştırma günümüzde modern tasarım olarak adlandırılan kavramın el sanatları kavramıyla yakından ilişkisini incelemektedir. Esas amacı, yalnızca kuramsal olarak değil, aynı zamanda karanlık Orta Çağdan günümüze uzanan bir dizi anahtar tarihsel örnekten hareket ederek el sanatlarının, Batı toplumlarında başarıya ulaşan endüstriyel tasarımın temelini oluşturduğunu göstermektir. Bu göz ardı edilemeyecek ilişkinin gelişimindeki önemli dönüm noktası 19. yüzyıl İngiltere’sidir. Çünkü bu dönem Sanayi Devrimi’ni...
A technopoietic investigation: techné as a discursive formation in architecture
UZ BAKİ, MELEK PINAR; Basa, İnci; Department of Architecture (2022-11-04)
The thesis defines making of actively doing, learning, and revealing in ways that simultaneously engage in the thinking activities of changing actors, practical applications, and the transformation of techniques, materials, and technologies as a central aspect of architecture, in terms of the actual processes of designing, production, generation, and accumulation of knowledge. As proposed, making is the fundamental notion in architecture that refers to how design thinking acts and how knowledge, related pat...
Citation Formats
IEEE
ACM
APA
CHICAGO
MLA
BibTeX
A. Kalın and D. Yılmaz, “A Study on Visibility Analysis of Urban Landmarks: The Case of Hagia Sophia (Ayasofya) In Trabzon,”
ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi
, vol. 29, no. 1, pp. 241–272, 2012, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2012/cilt29/sayi_1/241-272.pdf.