Date

2020-05-15

Author

Ayata, Ayşe
Özdemir, Zelal
Doğangün, Huriye Gökten
Özpolat, Ayça Ergun

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

215
views

0
downloads

Cite This

Sovyetler Birliği?nin dağılmasından sonra Karadeniz bölgesi köklü değişimler geçirmiştir. Karadeniz bölgesinin önemi sahip olduğu zengin enerji kaynakları, Avrupa ile Ortadoğu ve Asya arasındaki transit konumu ve küresel dünya pazarına eklemlenen yeni ekonomiler, çevresel kirlilik, göç, terör ve insan ticareti gibi küresel sorunlar nedeniyle artmıştır. Bu bağlam, ilk olarak Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünün (KEİ) kurulması ile somutlaşan ve 2000?li yıllardan itibaren bölge dışı aktörlerin (AB ve ABD) de dahil olduğu bölgeselleşme çabalarını beraberinde getirmiştir. Bu bölgeselleşme çabaları akademik çalışmalara da konu olmuştur: Karadeniz?in bir bölge olup olmadığı, bir analiz birimi oluşturup oluşturmadığı, Karadeniz?de bölgeselleşmenin inşa edilip edilmeyeceği, bölgeselleşme girişimlerinin fonksiyonları, bölge dış aktörlerin rolü gibi tartışmalar yürütülmüştür. Karadeniz?de son yıllarda yaşanan siyasi, ekonomik ve toplumsal gelişmeler bölgenin önemini bir kez daha ortaya koymakta ve bölge kaynaklı meselelerin bölgesel bir bakış açısıyla ele alınması gereğine işaret etmektedir. Buradan hareketle, bu projenin iki temel amacı vardır. Birincisi, Karadeniz bölgeselliğinin imkân ve kısıtlarını değişen jeopolitik, siyasi, ekonomik ve toplumsal koşullar altında ve bölge ülkelerinin önceliklerini ve ilişkilerini göz önünde bulundurarak incelemektir. İkinci amacı ise Türkiye?nin Karadeniz bölgeselliğinde oynayacağı etkin rolün imkân ve kısıtlarını, bölge ülkeleriyle olan siyasi, ekonomik ve toplumsal ilişkiselliği etrafında irdelemektir. Bu projenin kuramsal çerçevesi yeni-bölgeselcilik tartışmasına dayanmaktadır. Yeni-bölgeselcilik tartışması bölgeselliğin sadece jeopolitik ve jeo-ekonomik meseleler etrafında değil devlet dışı aktörlerin ve dinamiklerin bölgeselcilik üzerindeki etkilerine de vurgu yapmakta ve böylece disiplinlerarası bir bakış açısına olanak vermektedir. Araştırmanın örneklemi Geniş Karadeniz Bölgesi ülkeleri (Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan, Moldova, Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Romanya, Arnavutluk, Sırbistan ve Yunanistan) oluşturmaktadır. Bu ülkelerdeki Karadeniz, Karadenizlilik, Karadeniz bölgeselliği algıları ve bunlara atfedilen anlamlar karşılaştırmalı bir şekilde incelenecek ve bu hususlardaki farklılık ve benzeşmeler tespit edilecektir. Bu sayede, Karadeniz bölgeselliğinin geliştirilebilir olanakları ile oluşumunu engelleyen unsurlar belirlenecektir. Araştırma KEİ?nin kurulduğu 1992 yılından 2017?ye kadar olan süreyi kapsamaktadır. Bu projede niteliksel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Bölge içi ve dışı aktörlerin erişime açık kaynakları kullanılarak söylem, belge ve medya analizi yapılmıştır. Birincil kaynaklar olarak devletler, sivil toplum örgütleri, düşünce kuruluşları tarafından üretilen basılı materyaller (raporlar, ikili ve çok taraflı antlaşma metinleri, siyasa belgeleri, analiz raporları, siyasa özetleri), istatiksel veriler (ticaret hacmi, turist ve öğrenci sayısı, vb.) ile medyada (gazete, haber portalı) yer alan analizler kullanılmıştır. Bu projenin özgün değeri, Karadeniz?in bir bölge olarak yeniden tanımlanmasının yollarını değişen siyasi, ekonomik ve toplumsal koşullarla birlikte ele alacak olmasıdır. Akademik yazında Karadeniz bölgeselleşmesi ile ilgili yapılan araştırmalar, bölgesel aktörlerin rolünü tartışmaktan ve analiz etmekten çok AB, ABD, NATO ve Rusya arasında güç-odaklı çıkar çatışmalarına odaklanmaktadır. Bununla beraber projenin amacı bölgeye çok yönlü ve bütünsel bir bakış açısı ile yaklaşmaktır. Yani Karadeniz Bölgesi incelenirken genelde uluslararası ilişkiler, özelde ise güvenlik eksenli kavramsal ve kuramsal tartışmaların ötesine geçerek, devlet kadar devlet-dışı aktörleri ve bölgesel etkisi olan küresel sorunları da göz önünde bulunduran, toplumsal boyutu da göz önüne alan disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alınmıştır.

Subject Keywords

karadeniz, karadeniz bölgeselliği, bölgeselleşme, yeni bölgeselcilik, bölgesel işbirliği

URI

https://hdl.handle.net/11511/95897

Collections

Department of Political Science and Public Administration, Project and Design