Date

2020-07-01

Author

Toker, Yonca

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

260
views

0
downloads

Cite This

Arastırmanın amacı Hollandın RIASEC meslek alanları kuramı temelinde Sosyal ve Girisimci alanlar içerisinde degerlendirilen mesleklere yönelik ilgileri ayırt ederek ölçebilmek amacıyla bu alanlardaki görevlerin karmasıklık düzeylerini entegre eden bir ölçek gelistirilmesi ve ögrenci ve çalısan örneklemlerinde geçerliginin sınanmasıdır. Bu kapsamda, projenin birinci amacı olarak Sözel Veri Isleme Karmasıklık Düzeylerine Ilgi (SVIKDI) ölçegi gelistirilmistir. Bu ölçegin gelistirilmesinde, Meslekler Sözlügüne göre sosyal ve girisimci mesleklerin veri (data) ile etkilesim boyutunda ne kadar farklılastıgına bakılmıstır. Mesleki Bilgi Agı çevrimiçi veritabanından farklı karmasıklık düzeyine ait meslekleri tanımlayan görevler elde edilmis, sosyal ve girisimci mesleklerinde çalısanlar mülakatlar da yapılmıstır. Ortaya çıkan görevlerin kolaydan zora dogru sıralanmasıyla elde edilen ölçegin dört farklı örneklemde yapı ve ölçütbagıntılı geçerligi sınanmıstır. Projenin ikinci temel amacı daha önce gelistirilmis olan Insanlarla Etkilesim Karmasıklık Düzeylerine Ilgi (IEKDI) ölçeginin de geçerliginin bu örneklemlerde sınanmasıdır. Projenin üçüncü amacı, mesleki ilgi yazınında ele alınan degiskenlerin arasındaki iliskileri alanyazın dogrultusunda test eden bir modeli sınamaktır. Çalısma hipotezleri lisans ögrenci (N = 401 ve 286), lisansüstü ögrenci (N = 83), Türkiyede çalısan yetiskin (N = 188 ve 139) ve ABDde çalısan yetiskin (N = 186 ve 149) örneklemlerinde sınanmıstır. Bulgular SVIKDI ve IEKDI ölçeklerinin yapı geçerligini ve mesleki ölçütleri yordamada geleneksel ilgi ölçümlerinin üzerinde artan geçerligi oldugunu desteklemistir. Sözel veri isleme karmasıklıgına ilgilerin daha çok alan doyumu, duygusal mesleki baglılık, analiz, sentez, yaratma gibi orta/yüksek karmasıklıgı olan aktivitelere ilgi duyma ve sözel islerin agırlıklı oldugu durumlarda daha yüksek performans algısına sahip olma ölçütlerini yordadıgı, insanlarla etkilesim karmasıklıgına ilgilerinse daha çok duygusal tükenmislik, isten çekilme, isi bırakma niyeti ve insanlarla yogun etkilesim gerektiren durumlarda performans algılarını yordadıgı bulunmustur. Ayrıca, ölçek maddelerinin Türkiye ve ABD örneklemlerinde degismezligi gösterilmistir. SVIKDI puanlarının mesleki özyeterlik ve mesleki ölçütler arasında Türkiye örnekleminde tam aracı degisken, ABD örnekleminde kısmi aracı degisken oldugu gözlenmistir. Bulgular genel olarak geleneksel mesleki ilgi ve yeterlik ölçümlerinin FTMM alanlarında oldugu gibi sosyal ve girisimci alanlarda de ölçütleri yordamada yetersiz kaldıgına, mesleki karmasıklık düzeylerinin ölçüm ve yönlendirmelere dahil edilmesi geregine isaret etmektedir. Arastırmanın bulguları detaylıca tartısılmıs, bulguların dogurgularına, çalısmanın kısıtlılıklarına ve gelecek arastırmalar için önerilere yer verilmistir.

Subject Keywords

mesleki ilgi, mesleki karmasıklık, sosyal ilgi, girisimci ilgi, sözel veri isleme, insanlarla etkilesim

URI

https://hdl.handle.net/11511/95924

Collections

Department of Psychology, Project and Design