Tarihi Dokuda Uyum-Uyumsuzluk: Amasya Yalıboyu Evleri Üzerine Morfolojik Bir Değerlendirme

Download

index.pdf

Date

2022-05-05

Author

Okumuş, Gökhan
Şahin Güçhan, Neriman

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

547
views

1182
downloads

Tarihi dokular her dönemin bir öncekine eklemlenmesiyle sürekli değişen ve yeniden biçimlenenbir bütünü oluştururlar. Bu bütün farklı dönem ve kültürlerin değişen yaşam biçimleri,estetik anlayışları ve teknolojik gelişmelerinin somut bir yansımasıdır. Yeni kullanımlar ve müdahalelergibi farklı dinamiklerin yapılı çevreye etkisiyle oluşan değişim süreci, tarihi dokudaeski-yeni ilişkisinin bir koruma problemi olarak ortaya çıkmasına neden olur. Hem var olanözgünlüğün yeni müdahalelerle değişimi hem de yeni yapı inşası bu kapsamda değerlendirilebilir.Tarihsel sürekliliğin son katmanı olarak ‘yeni’ müdahalelerin/yapıların tarihi dokuylamorfolojik olarak uyum ya da uyumsuzluğu ile ilgili kesin tanımlar ve kurallar olmasa da çeşitliyaklaşımlarla farklı ölçütler geliştirilmiştir.Bu kapsamda, bu yazıda, örnek çalışma alanı olarak seçilen, Geleneksel Osmanlı KonutMimarisi’nin Amasya kentine özgü coğrafi ve topografik verilere göre şekillenmiş özgün örneklerininbulunduğu, Yalıboyu Bölgesi’ne odaklanılmıştır. Yeşilırmak’ın güney kıyısı boyuncatarihi sur duvarları üzerinde nehre doğu uzanan ince uzun parseller düzenine sahip olan YalıboyuEvleri nehir kenarında bitişik düzende konumlanır. Bu tarihi doku doğal peyzaj ile birlikteözel bir kentsel form ve cephe oluşturur. Amasya kentinin sembolü haline gelen Yalıboyu Evlerive Cephesi, özellikle 1960 ve 70’li yıllardan itibaren ortaya çıkan etkenler, yapılaşma taleplerive artan restorasyon çalışmalarıyla hızlı bir değişime maruz kalmıştır.Bu çerçevede, çalışma, Yalıboyu Evleri’nin doku ve cephe özelliklerindeki değişim-dönüşümsürecini morfolojik perspektiften bakarak anlamayı, ‘yeni’nin kentsel formdaki özgün niteliklerleuyum-uyumsuzluğunu ölçmeyi amaçlar. Bu ölçme sistemiyle Yalıboyu Cephesi’ndekiyapıların, kütle (ölçek, kütle ritmi) ve cephe özelliklerinin (dolu-boş oranı, cephe düzeni veelemanları) incelenmesi amaçlanmaktadır.Yalıboyu’nun tarihi, kütle ve cephe özellikleri kısaca tanımlandıktan sonra değişim süreci, dörtdönemde (1930-1950, 1950-1970, 1970-2000, 2000 sonrası ve bugün) aktarılarak; sürecin tarihidoku düzeni ve yapıların kütle/cephe özelliklerini nasıl etkilediğini değerlendirilecektir.Çalışmada 1953-1969-1990 ve 2000 yılı sonrasına ait hava fotoğrafları ile Yalıboyu’nu içereneski fotoğraflar ve alanda daha önce yapılmış araştırmalara ait tespitlerden yararlanılarak, bubelgelerle güncel durum karşılaştırılacaktır. Yazı, tüm bu çalışmalar ışığında Tarihi YalıboyuEvleri’nin değişim sürecinin belirlenen ölçütler aracılığı ile zamansal ve mekânsal olarak yorumlanmasıile sona ermektedir.Anahtar Kelimeler: Tarihi dokuda uyum-uyumsuzluk, kentsel doku morfolojik/tipolojik analizi,tarihi dokuda yeni yapı, Amasya, Yalıboyu Evleri.

URI

https://hdl.handle.net/11511/97272

Conference Name

TÜRKİYE KENTSEL MORFOLOJİ ARAŞTIRMA AĞI III. KENTSEL MORFOLOJİ SEMPOZYUMU- KENT MORFOLOJİLERİ KENTSEL FORM ARAŞTIRMALARINDA ÇOK BOYUTLU YAKLAŞIMLAR

Collections

Graduate School of Natural and Applied Sciences, Conference / Seminar

Suggestions

OpenMETU
Core

Tarihi Dokuda Yarışma Yoluyla Üretilmiş Modern Mimarlık Ürünleri: Hükümet Konakları Örneği (1965-1985) Bülbül Bahtiyar, Tuba; Yaldız, Esra (Middle East Technical University Faculty of Architecture, 2021-12-01) Tarihsel süreç içerisinde bir uygarlığın, bir gelişmenin, tarihi bir olayın tanıklığını yapan yerleşmeler ve yapılar tarihi çevreleri oluşturmaktadır. Bu alanlarda mevcut kimliği oluşturan yapıların korunması ve süreç içerisinde kentsel bütünlüğün devamlılığının sağlanması, yeni eklenen mimari katmanlar ile birlikte ele alınmasını gerekli kılmaktadır. 20. yüzyılda özellikle kent merkezlerinde tarihi dokuda birçok yeni yapı inşa edilmiştir. Bu yapılardan yarışma yolu ile inşa edilen kamu yapıları, bulundukla...
Stylistic Evolution Of Ottoman Mosque Facades In Sinan's Era Erzen, Jale (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 1986) This paper has tried to account for facade transformations of Sinan's era, through the analysis of basic structural properties and facade elements of mosques. Mosques being the most socially significant edifices of the time, these transformations indicate the changing attitudes towards space, structure and meaning of buildings and the stylistic changes of Ottoman architecture at large, during the second half of the Sixteenth Century. A detailed analysis of the external influences that have brought about the...
Tarihi Kireçtaşlarını Koruma Müdahalelerinde Uygulamak Üzere Kalsit Üreten Bakterilerle Biyolojik Harç Geliştirilmesi Bilecen, Kıvanç; Son, Çağdaş Devrim; Warscheıd, Thomas; Şahin Güçhan, Neriman; Topal, Tamer(2018) Bozunma gözlemlendigi tarihi tasların korunmasında inorganik ve organik polimerlerle yapılangeleneksel koruma yöntemleri çogunlukla yetersiz olup zaman içerisinde farklı bozunmasorunlarına yol açmaktadır. Bu noktada, bir tasın orijinal mikroyapısına benzer bir yapıyıyeniden olusturarak saglamlastırılması, maksimum uyumlulugu saglamak için gelistirilmis yenibir yaklasımdır.Bu çalısmada, tarihi travertenlerde olusan mikro-çatlakların iyilestirilmesi için yürütülenkoruma müdahalelerinde kullanılmak üzere, sürd...
Kentsel Dönüşümün Mekana Yansıması: Bir Küresel Kent ve Bir Başkent Karşılaştırması Topal Yılmaz, Aylin; Voyvoda, Ebru(2014-12-31) Küresel kapitalizmin dünya ölçeğindeki hakimiyeti ve 1980’li yıllarda uygulanmaya başlanan neoliberal politikalarla ulusal ve uluslararası gayrimenkul sektörünce kentsel toprak rantının ve kentsel mekanın kendisinin en önemli sermaye birikim aracı haline geldiği gözlenmektedir. Bu süreç, kent mekanına dönük yoğun ilginin arttığı, küresel kentlerin ve yeni kentsel hiyerarşilerin belirginleştiği bir döneme işaret ederken, büyük kentsel altyapı yatırımları (ulaşım, baraj, vb.) ve büyük kentsel projelerin (alış...
Evaluating the potentials of neglected urban spaces in hıstorıcal city centres to acquire a sense of place: the Iskıtler Small Industry area in Ankara Alpdemir, İbrahim; Aral, Hacer Ela; Department of Architecture (2023-1-27) Old city centres that have been able to preserve their position as the cultural and economic heart of an urban hinterland, function as a centre for converging the city’s lifelines as well as acting as a reflection of its image. The spatial and perceptive quality of a city’s centre plays an important role in maintaining its vitality and ensuing an image of its own. This quality is defined by the term place and is a notion that can be perceived by the simultaneous stimulation of the senses. This is something ...

Citation Formats

G. Okumuş and N. Şahin Güçhan, “Tarihi Dokuda Uyum-Uyumsuzluk: Amasya Yalıboyu Evleri Üzerine Morfolojik Bir Değerlendirme,” presented at the TÜRKİYE KENTSEL MORFOLOJİ ARAŞTIRMA AĞI III. KENTSEL MORFOLOJİ SEMPOZYUMU- KENT MORFOLOJİLERİ KENTSEL FORM ARAŞTIRMALARINDA ÇOK BOYUTLU YAKLAŞIMLAR, Ankara, Türkiye, 2022, Accessed: 00, 2022. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/97272.